Στατιστικά στοιχεία μας πληροφορούν ότι το 75% όλων των εγκαυμάτων οφείλονται στο ίδιο το θύμα, ενώ το 65-75% αυτών των τραυματισμών συμβαίνουν στο σπίτι.
Ομάδες υψηλού κινδύνου για να υποστούν εγκαύματα είναι τα παιδιά ηλικίας κάτω των 3 ετών και οι ηλικιωμένοι άνω των 65 ετών. Αμέσως μετά με ποσοστό 20% ακολουθούν οι τυχαία παρευρισκόμενοι στο χώρο που εκδηλώνεται η φωτιά.
Περισσότερο από 1 εκατομμύριο εγκαύματα συμβαίνουν κάθε χρόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες από τα οποία 100 χιλιάδες, απαιτούν εισαγωγή σε ένα εξειδικευμένο κέντρο εγκαυμάτων. Κάθε χρόνο 12-15 χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν από επιπλοκές των εγκαυμάτων.
Στην Ελλάδα τα εγκαύματα αποτελούν την 4η αιτία θανάτου σε παιδιά ηλικίας 0-14 ετών. Το δέρμα είναι το μεγαλύτερο όργανο του σώματος και έχει καθοριστικό ρόλο στην ρύθμιση της θερμοκρασίας και των υγρών του σώματος και είναι και η ασπίδα του σώματος στην είσοδο των μικροβίων.
Το έγκαυμα που μπορεί να είναι είτε θερμικό είτε χημικό είτε ηλεκτρικό καταστρέφει διαφορετικές στοιβάδες του δέρματος. Έτσι η σοβαρότητα του εξαρτάται από την έκταση (% της επιφάνειας σώματος που έχει καεί) και το βάθος.
Τα εγκαύματα κατηγοριοποιούνται ανάλογα με το βάθος τους σε:
1ου βαθμού, όταν έχει καταστραφεί μόνο η επιδερμίδα. Εδώ το χρώμα του δέρματος είναι ερυθρό, με έντονο πόνο στην αφή. Συνήθως εδώ ανήκει το ηλιακό έγκαυμα.
2ου βαθμού, η μερικού πάχους, όταν έχει καταστραφεί η επιδερμίδα και το ανώτερο μέρος του χορίου. Στην περίπτωση αυτή το χρώμα του δέρματος είναι ερυθρό, ασπρίζει στην πίεση και εμφανίζει μεγάλες φουσκάλες με ορώδες υγρό. Χαρακτηριστικός είναι ο έντονος πόνος.
3ου βαθμού, η ολικού πάχους, όταν έχει καταστραφεί όλο το πάχος του δέρματος, μέχρι το υποδόριο λίπος ή και βαθύτερα. Χαρακτηριστικά σημεία είναι η απουσία πόνου στην περιοχή του εγκαύματος, η απουσία φυσαλίδων, ενώ το χρώμα είναι λευκό ή φαιό ή μαύρο ή και ερυθρό, που δεν ασπρίζει στην πίεση.
Ειδικές περιπτώσεις αποτελούν τα ακτινικά εγκαύματα (μετά από ακτινοθεραπεία) και τα αναπνευστικά εγκαύματα που συμβαίνουν λόγο εισπνοής σε φωτιές σε κλειστό χώρο. H καλή ή η κακή πρόγνωση ενός εγκαύματος εξαρτάται από τον βαθμό του εγκαύματος και από την έκταση της εγκαυματικής επιφάνειας. Όσο μεγαλύτερη η εγκαυματική επιφάνεια και το βάθος του εγκαύματος τόσο χειρότερη η πρόγνωση του.
Όσον αφορά την αντιμετώπιση του εγκαύματος, ανάλογα με την βαρύτητα και την έκταση του, μπορεί να χρήζει αντιμετώπιση σε ειδική μονάδα εντατικής θεραπείας εγκαυμάτων είτε να αντιμετωπιστεί σαν εξωτερικός ασθενής.
Η πλειονότητα των μικρών σε έκταση εγκαυμάτων 1ου βαθμού επουλώνονται μόνα τους με περιποίηση της περιοχής με ειδικές κρέμες και προστασία από τραυματισμούς και μόλυνση. Με τον ίδιο τρόπο αντιμετωπίζονται περιορισμένα επιτολής εγκαύματα μερικού πάχους. Βαθιά εγκαύματα μερικού πάχους και ολικού πάχους, ανάλογα με το μέγεθος της εγκαυματικής επιφάνειας, μπορεί να χρήζουν άμεσης η απώτερης αντιμετώπισης ώστε να επουλωθεί το δέρμα ικανοποιητικά με το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα. Σε κάθε περίπτωση το έγκαυμα είναι ένας σοβαρότατος τραυματισμός του σώματος και χρήζει άμεση εκτίμηση από πλαστικό χειρουργό. Εγκαύματα που καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος της επιφάνειας του σώματος χρειάζονται ειδική αντιμετώπιση άμεσα για την αναπλήρωση των υγρών που χάνονται από την εγκαυματική επιφάνεια και ανάλογα άμεση η απώτερη χειρουργική αποκατάσταση.
Εγκαύματα που δεν έχουν την δυνατότητα να επουλωθούν από μόνα τους χρειάζονται συχνά όσο το δυνατόν γρηγορότερα χειρουργική αφαίρεση και κάλυψη με μοσχεύματα από φυσιολογικές περιοχές του σώματος η αν δεν υπάρχουν αρκετές περιοχές ανέπαφες στο σώμα με άλλους τρόπους (αλλομοσχεύματα κλπ). Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η κάλυψη ενός μεγάλου τραύματος, η πρόληψη της μόλυνσης και το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα από αισθητικής πλευράς.
Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται να δοθεί σε εγκαύματα χεριών, προσώπου, λαιμού καθώς και περιοχών που βρίσκονται σε αρθρώσεις όπως αγκώνες και γόνατα. Γενικά επιφανειακά εγκαύματα επουλώνονται χωρίς την δημιουργία ουλής, ενώ βαθύτερα εγκαύματα δημιουργούν ουλές που συχνά εμφανίζουν πάχυνση η λέπτυνση του δέρματος, αλλοιώσεις χρώματος ρικνώσεις, πιθανές λειτουργικές απώλειες στα άκρα και άλλες εμφανείς ανωμαλίες. Τα μεγάλα εγκαύματα έχουν συχνά καταστροφική επίπτωση στην μετέπειτα ζωή του ασθενούς. Στην περίπτωση που δεν καταλήξει ο ασθενής, αντιμετωπίζει χρόνια αποκατάστασης με επεμβάσεις, φυσιοθεραπεία και ψυχοθεραπεία. Γι αυτό είναι πολύ σημαντική η πρόληψη, ειδικά σε ομάδες υψηλού κινδύνου (παιδιά , ηλικιωμένοι) και η έγκαιρη και σωστή αντιμετώπιση.